Ngữ văn 6 - Bài 8: Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật - Cánh diều

 

Soạn bài : Đọc hiểu văn bản: Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật?

I. Chuẩn bị

- Nghị luận xã hội (trình bày một ý kiến) là nêu lên ý kiến và các lí lẽ, bằng chứng cụ thể nhằm thuyết phục người đọc, người nghe tán thành ý kiến của người viết, người nói về một hiện tượng trong đời sống.

- Khi đọc văn bản nghị luận:

+ Nhan đề cho biết nội dung, đề bài của bài viết là bàn luận về lí do chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật.

+ Ở văn bản này, người viết đang bảo vệ các loài động vật. Để bảo vệ chúng, người viết đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng:

• Động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ: nhìn lũ kiến “hành quân” tha mồi về tổ, buộc chỉ vào chân cánh cam làm cánh diều thả chơi…
• Không có động vật thì cuộc sống của con người rất khó khăn: gà trống gọi xóm làng thức dậy, lũ chim chích đùa vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc, người nông dân được mẻ tôm, mẻ cá đem về làm thức ăn…
• Loài người kì thực cũng chỉ là một loài đặc biệt trong thế giới động vật: con người cùng tổ tiên với khỉ và vượn…
• Mỗi loài động vật đều có quan hệ trực tiếp hay gián tiếp đối với con người.
• Con người đang phá hoại môi trường sống của động vật, giết hại chúng.

+ Vấn đề bài viết nêu lên liên quan trực tiếp đến cuộc sống hiện nay của chúng ta vì con người đang là nguyên nhân trực tiếp phá hủy môi trường sống của động vấn. Từ đó tác động lên bản thân em ý thức bảo vệ môi trường.

• Đọc trước bài thơ Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật. Liên hệ những hiểu biết của bản thân để đọc hiểu văn bản.

II. Đọc hiểu

Câu  hỏi giữa bài

Câu hỏi 1: Ý chính của phần 1 là gì?

Ý chính của phần 1 là động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ.

Câu hỏi 2: Câu nào trong phần 3 cho thấy con người liên quan đến động vật?

Câu “Loài người kì thực cũng chỉ là một loài đặc biệt trong thế giới động vật mà thôi” trong phần 3 cho thấy con người liên quan đến động vật.

Câu hỏi 3: Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ gì?

Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ về những công viên bách thú, nơi có những con động vật bị nhốt ở trong đó và hằng ngày có các bạn nhỏ để tham quan.

Câu hỏi 4: “Môi trường sinh tồn” là gì?

“Môi trường sinh tồn” là toàn bộ những điều kiện tự nhiên, xã hội mà con người, sinh vật tồn tại, sống còn, phát triển trong quan hệ với con người, sinh vật khác.

Câu hỏi 5: Phần 4 nói về thực trạng nào đáng báo động?

Phần 4 nói về thực trạng đáng báo động là số lượng các loài động vật ngày càng giảm do môi trường sống bị chiếm lĩnh, phá hoại.

Câu hỏi 6: Ý chính của phần 5 là gì?

Ý chính của phần 5 là con người cần thay đổi để bảo vệ động vật.

Câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 50)

Tìm hiểu nghĩa của các từ ngữ in đậm trong các dòng sau:

a) “Qua nghiên cứu, khỉ và vượn có cùng tổ tiên với con người,..."

b) “Mỗi loài động vật đều có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đối với con người”

c) “Mỗi loài động vật tồn tại... là kết quả của tạo hoá trong hàng tỉ năm...”

d) “...không ít loài đã hoặc đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng hoàn toàn”

Trả lời:

a. Tổ tiên: những người thuộc thế hệ đầu tiên của một dòng họ.

b.

- trực tiếp: có quan hệ thẳng với đối tượng tiếp xúc, không qua khâu trung gian.

- gián tiếp: không có quan hệ thẳng với đối tượng tiếp xúc mà phải qua khâu trung gian.

c. tạo hóa: đấng tạo ra muôn vật với mọi sự biến hoá, đổi thay, theo quan niệm duy tâm.

d. tuyệt chủng: là một hiện tượng xảy ra trong tự nhiên khi một loài hoặc một quần thể biến mất hoàn toàn trên trái đất.

Câu 2 (trang 50)

Theo tác giả, tại sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật? Dẫn ra một lí lẽ có trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất.

Chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật vì:

+ Những loài động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ.

=> Dẫn chứng: đứng nhìn lũ kiến hành quân tha mồi về tổ, buộc chỉ vào chân cánh cam làm cánh diều thả chơi.

+ Động vật gắn liền cuộc sống con người.

=> Dẫn chứng: gà gáy báo thức, chim hót trên cây, lũ trâu cày ruộng gắn với người nông dân lao động thôn quê hay như công viên có rất nhiều loài động vật là nơi trẻ nhỏ thích đến.

+ Động vật có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái, môi trường sinh tồn của con người.

=> Dẫn chứng: Mỗi loài động vật đều có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đối với con người.

Câu 3 (trang 50)

Tác giả đã thể hiện thái độ như thế nào trước việc con người đối xử không thân thiện với động vật? Thái độ ấy thể hiện rõ nhất ở câu văn nào trong văn bản?

- Tác giả đã thể hiện thái độ bất bình trước việc con người đối xử không thân thiện với động vật.

- Thái độ ấy thể hiện rõ nhất ở câu văn trong văn bản như: Môi trường sống của động vật bị con người chiếm lĩnh, phá hoại, không ít loài đã hoặc đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng hoàn toàn.

Trả lời câu 4 (trang 51)

Hãy tìm trong văn bản một ví dụ, trong đó, người viết nêu lên lí lẽ và dẫn ra các bằng chứng làm sáng tỏ lí lẽ ấy.

Lí lẽ	Bằng chứng
Vì vậy, khó mà tưởng tượng được rằng nếu không có động vật thì cuộc sống của con người sẽ ra sao	Buổi sáng tinh mơ, gà trống gáy vang ò ó o gọi xóm làng thức dậy, lũ chim chích vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc. Người nông dân ra bờ sông cất vở, được mẻ tôm, mẻ cá nào được đem về chế biến thành những món ăn thanh đạm của thôn quê

Trả lời:

Lí lẽ	Bằng chứng
Vì vậy, khó mà tưởng tượng được rằng nếu không có động vật thì cuộc sống của con người sẽ ra sao?	- Buổi sáng tinh mơ, gà trống gáy vang ò ó o gọi xóm làng thức dậy, lũ chim chích vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc - Người nông dân ra bờ sông cất vở, được mẻ tôm, mẻ cá nào được đem về chế biến thành những món ăn thanh đạm của thôn quê
Những loài động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ	Đứng nhìn lũ kiến hành quân tha mồi về tổ, buộc chỉ vào chân cánh cam làm cánh diều thả chơi
Loài người kì thực cũng chỉ là một loài đặc biệt trong thế giới động vật mà thôi	- Nhìn cảnh khỉ mẹ cho con bú, bóc chuối bằng những ngón tay khéo léo, chúng ta không khỏi ngạc nhiên tự hỏi: Sao chúng có thể giống cn người đến vậy. - Qua nghiên cứu, khỉ và vượn có cùng tổ tiên với con người

 

Câu 5 (trang 51)

Văn bản trên giúp em hiểu biết thêm gì về động vật? Tìm thêm các lí lẽ hoặc bằng chứng khác để làm sáng rõ sự cần thiết phải thân thiện với động vật?

- Văn bản trên giúp em hiểu được động vật và con người có mối quan hệ gắn liền với nhau và động vật giúp cho cuộc sống của chúng ta nhiều màu sắc đẹp đẽ hơn. Chính vì vậy, em hi vọng con người chúng ta sống hòa hợp với các loài động vật và hành động để bảo vệ chúng.

- Một số lí lẽ để làm sáng rõ sự cần thiết phải thân thiện với động vật: Động vật không chỉ có vai trò quan trọng trong thiên nhiên mà còn cả với đời sống con người về mặt có lợi như cung cấp nguyên liệu: thực phẩm (rươi, ốc, mực, tôm, cá, ếch, rắn, gà, lợn, bò,...), lông (thỏ, cừu, dê, vịt,...), da (tuần lộc, hổ, trâu,...); làm thí nghiệm: khoa học (ếch, chuột bạch,...), thuốc (thỏ, chuột bạch,... ); hỗ trợ cho con người: lao động (trâu, bò, voi,...), giải trí (cá voi, hải cẩu, voi, hổ, vẹt, sáo,...), bảo vệ an ninh (chó);... Bên cạnh đó động vật còn gây hại không nhỏ cho con người như truyền, gây bệnh (trùng sốt rét, ruồi, muỗi, chuột,...)...

=> Chính vì những vai trò to lớn đó mà mỗi người chúng ta cần phải ra sức bảo vệ động vật và đa dạng sinh học.

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Vai trò của động vật trong cuộc sống của con người

- Động vật gắn liền với tuổi thơ con người:

+ Nhiều người từng dành hàng giờ ngồi nhìn lũ kiến "hành quân".

+ Buộc chỉ vào chân cánh cam làm diều.

- Động vật gắn liền với cuộc sống con người:

+ Gà trống gáy o o gọi thức dậy.

+ Mẻ tôm, cá chế biến những món thanh đạm.

- Động vật có vai trò quan trọng trong hệ sinh thái:

+ Tất cả loài vật đều có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp với con người.

+ Mất đi 1 loài cũng tạo vết khuyết trong hệ sinh thái (môi trường sinh tồn của con người).

- Con người cũng chỉ là một loại động vật đặc biệt:

+ Loài khỉ, vượn là tổ tiên con người.

+ Các hành động của chúng rất giống con người.

2. Thực trạng cuộc sống của động vật những năm gần đây

- Số lượng các loài động vật giảm đi rõ rệt, nhiều loài trên nguy cơ tuyệt chủng.

- Môi trường sống của động vật bị con người chiếm lĩnh, phá hoại.

- Nhiều loài bị con người ngược đãi, săn bắt vô tổ chức và tàn sát.

3. Bài học nhận thức cho con người

- Khi hiểu được động vật, con người sẽ:

+ Không phá rừng, chặt cây vì nhu cầu riêng.

+ Không lạm dụng và cướp đi môi trường của chúng.

→ Hãy đặt bản thân vào vị trí của động vật để cảm nhận.

- Hành động con người cần có: Thay đổi, bảo vệ Trái Đất, để động vật cũng có quyền được sống như con người.

➩ Cần đối xử thân thiện với động vật.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật? nhấn mạnh vai trò quan trọng của động vật đối với con người cũng như Trái Đất. Bên cạnh đó, tác giả còn nêu ra hiện trạng hành động sai trái của động vật cùng lời nhắn nhủ con người phải đặt mình vào vị trí của động vật và bảo vệ chúng.

2. Nghệ thuật

Lập luận chặt chẽ cùng những lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục.