Ngữ văn 6 - Bài 7- Đọc: Chị sẽ gọi em bằng tên - Chân trời sáng tạo

 Soạn bài 7- Đọc: Chị sẽ gọi em bằng tên (Giắc Can-phiu & Mác Vích-to Hen-xen)

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

Jack Canfield & Mark Victor Hansen.

- Jack Canfield sinh năm 1944 ở Texas, Hoa Kỳ. 

- Mark Victor Hansen sinh năm 1948 tại Illinois, Hoa Kỳ. 

- Hai người là đồng tác giả tập Hạt giống tâm hồn (Chicken Soup for the Soul).

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Trích Tình yêu thương gia đình, bộ sách Hạt giống tâm hồn. 

- PTBĐ chính: Tự sự.

Bố cục:

Có thể chia văn bản thành 3 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến ... mọi chuyện lại đâu vào đấy): Người chị cư xử lạnh lùng, chán ghét với người em.

- Phần 2 (Tiếp theo đến ... mối quan hệ của chúng tôi): Buổi trò chuyện thú vị của hai chị em.

- Phần 3 (Còn lại): Người chị hiểu, nhận ra tình cảm của người em dành cho mình.

Tóm tắt tác phẩm Chị sẽ gọi em bằng

    Người em trong tác phẩm mắc căn bệnh đặc biệt, người chị thì xa lánh, chán ghét người em của mình. Sự ghét bỏ ấy ngày càng lớn lên cho đến một hôm, cha mẹ đi vắng và cô chị phải dắt người em đi khám răng cùng. Tự dưng, có một cuộc trò chuyện xảy ra giữa hai chị em và cô chị thay đổi cách nhìn về người em của mình. Một tuần sau, gia đình đi du lịch, cô chị ngồi phía sau giả vờ đọc sách lắng nghe cuộc trò chuyện giữa hai cha con. Và khi nghe lời thổ lộ của người em, người chị vô cùng xúc động và hứa sẽ cùng em học, trò chuyện nhiều hơn, gọi em bằng tên thay vì những biệt danh xấu xí.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Mối quan hệ căng thẳng giữa hai chị em trước buổi nói chuyện

- Giới thiệu về người em:

+ Ngoại hình: đôi mắt to đen láy → Toát lên vẻ vừa lạ lùng vừa e dè. 

+ Tính cách: E dè, lạ lùng, không giống những đứa trẻ khác.

• Không thể hiểu những câu chuyện đùa.
• Mất nhiều thời gian học những điều cơ bản.
• Hay bật cười chẳng vì lí do gì.

+ Sự kiện bước ngoặt trong cuộc đời:

• Thời điểm: Khi em vào lớp Một.
• Sự kiện:
  Cô than phiền em hay cười trong lớp và khi bị phạt ngoài hành lang, em cứ ngắm nghía viên gạch dưới chân.
  Năm tiếp theo, em làm một bài kiểm tra và cho thấy em cần chuyển lớp.
• Kết quả: Em chuyển sang lớp giáo dục đặc biệt.

- Mối quan hệ của hai chị em: Căng thẳng.

+ Người chị: càng lớn càng ghét em mình.

·       Lí do: Khi đi cùng em, mọi người đều nhìn chằm chằm.

·       Hành động:

o   Nghiến răng giận dữ và ước em được bình thường.

o   Trừng mắt nhìn em dọa em sợ.

o   Khi chạm ánh mắt, nói lớn.

o   Hiếm khi gọi bằng tên mà đặt đủ thứ biệt danh xấu xí.

o   Gạt phắt đi khi mọi người nói đang đối xử tệ với em.

o   Chỉ đối xử tốt trước mặt các bạn, sau khi họ ra về lại đâu vào đấy.

+ Người em: Sợ sệt, e dè: Khi bị quát chỉ nhanh chóng quay đi và nói khẽ "Dạ không có gì.".

2. Buổi nói chuyện đã thay đổi mối quan hệ giữa hai chị em

- Buổi nói chuyện đặc biệt:

+ Hoàn cảnh:

• Thời điểm: Một ngày hè năm trước, trong buổi chiều tháng 7 nắng ấm.
• Lí do: Cha mẹ đi vắng, người chị có hẹn khám nha sĩ phải dắt em theo. Khi đang rảo bước trên vỉa hè, tự nhiên người chị muốn nói chuyện.

+ Nội dung cuộc nói chuyện: 

Người chị	Người em
Nội dung câu hỏi: + Về mùa hè của em. + Kiểu xe em thích. + Dự định trong tương lai.	Nội dung câu trả lời: + Mê xe Ca-đi-lắc. + Mơ ước thành kĩ sư hoặc doanh nhân. + Thích nghe loại nhạc là Rap nhưng lại nêu dẫn chứng một nhóm nhạc Rock.
Thái độ: Mặc dù câu trả lời hơi nhàm chán nhưng vẫn lặng nghe chăm chú.	Thái độ: Trả lời hào hứng mặc dù ngắn gọn.
Sự thay đổi trong cuộc trò chuyện:  Người chị chịu nói chuyện, chịu lắng nghe và không cáu giận. Thay đổi cách nhìn về người em: đầy hoài bão, tốt bụng, thân thiện, cởi mở và hoạt ngôn.	Sự thay đổi trong cuộc trò chuyện: Người em chịu mở lòng.

→ Ngay trong chính cuộc trò chuyện đã thấy sự thay đổi nhỏ.

- Sự thay đổi trong mối quan hệ sau cuộc nói chuyện:

+ Người chị: Thay đổi cách ứng xử và nhìn nhận lại bản thân.

• Sự thay đổi đã diễn ra:
• Thay đổi cách nhìn nhận về người em, chịu lắng nghe.
• Cảm động, có chút hối hận khi nghe lời em nói "Gương mặt của tác giả nhòe đi trong nước mắt của tôi.".
• Không còn trừng mắt.
• Tự hứa về những thay đổi trong tương lai: Khi đi cùng em không cảm thấy ngượng ngùng, dạy em học, chỉ cách sử dụng máy tính, trò chuyện nhiều hơn và gọi em bằng tên Ê-ric Ca-rơ-tơ.

→ Hối hận, thay đổi tích cực, trở nên thấu hiểu, cảm thông.

+ Người em: Vui vẻ, cởi mở hơn.

• Kể với cha "Tuần trước con với chị đi bộ ra tranh xe buýt. Tụi con đã nói chuyện với nhau rất vui và chị tốt với con lắm.".
• Thái độ nói chân thành, không những không ghét chị mà con nghĩ chị là người tốt.

→ Hồn nhiên, ngây thơ, yêu thương, vị tha.

➩ Cần phải chia sẻ, thấu hiểu, vị tha, yêu thương những người trong gia đình (và cả những người xung quanh); không vì một vài khiếm khuyết mà xa lánh, lạnh lùng, đối xử không tốt với họ.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Chị sẽ gọi em bằng tên là câu chuyện về sự thay đổi cách nhìn nhận, đối xử của người chị với đứa em đặc biệt của mình. Qua câu chuyện, tác giả muốn đưa đến bài học về sự cảm thông, chia sẻ và yêu thương mọi người (đặc biệt là những người khiếm khuyết).

2. Nghệ thuật

Nghệ thuật tự sự từ ngôi nhất đem lại tính chân thực cho câu chuyện.

* Suy ngẫm và phản hồi

1. Vì sao người chị trong câu chuyện lại có thái độ lạnh lùng và ghét em trai mình?

Người chị trong truyện có thái độ lạnh lùng và ghét em trai mình vì em trai học lớp giáo dục đặc biệt và mỗi lần ra ngoài cùng em, cả hai đều bị người khác nhìn chằm chằm.

2. Điều gì đã mở ra một khởi đầu mới cho mối quan hệ của hai chị em?

Điều mở ra mối quan hệ mới cho hai chị em là cuộc nói chuyện đầy ngây ngô của người em với chị trên đường ra trạm xe buýt.

3. Vì sao người chị lại khóc?

Người chị khóc vì em trai không những không ghét mình mà còn nghĩ chị là một người tốt.

4. Qua câu chuyện trên, em học được cách cư xử với những người thân trong gia đình như thế nào?

Qua câu chuyện trên, em rút ra được rằng chúng ta nên đối xử với người thân trong gia đình phải thật tốt, thể hiện sự yêu thương, chia sẻ, không nên có thái độ lạnh lùng hay xa lánh.