Phân tích truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh

 Phân tích truyện ngắn Tôi đi học của Thanh Tịnh

Dàn ý

1. Mở bài

  • Giới thiệu tác giả, tác phẩm: “Tôi đi học” là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Thanh Tịnh.
  • Khái quát nội dung, nghệ thuật chính của tác phẩm.

2. Thân bài

  • Cảm nhận về nội dung: Diễn biến tâm trạng nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đến trường
  • Tâm trạng nhân vật tôi trên con đường tới trường
  • Tâm trạng nhân vật
  • Những kỉ niệm của nhân vật tôi
  • Tâm trạng nhân vật “tôi” khi tập trung ở sân trường
  •  Tâm trạng nhân vật khi vào lớp và học bài học đầu tiên
  • Cảm nhận về nghệ thuật của tác phẩm

3. Kết bài

  • Khẳng định lại giá trị tác phẩm
  • Liên hệ, đánh giá: Truyện ngắn “Tôi đi học” làm nên thành công cho nhà văn Thanh Tịnh.

Bài làm

       Cuộc đời là những chuỗi ngày dài nối tiếp nhau, ngày qua ngày chúng ta cứ sống và trưởng thành, trải qua bao nhiêu gian nan bão táp để bước đi trên con đường của mình. Nhưng sống đâu chỉ là miệt mài bước đi để rồi bỏ quên những điều xưa cũ nhưng ẩn chứa vô vàn ý nghĩa.

     Thật vậy, mặc cho cuộc đời đẩy đưa nhưng những thứ đã hằn sâu vào tiềm thức thì không thể nào phai nhạt được. Ai cũng có những điều bình dị như thế, và có lẽ với Thanh Tịnh cũng vậy. Có phải như thế mà sau mấy chục năm trôi qua, dù thấm đẫm nắng mưa cuộc đời thế nhưng những kỉ niệm về buổi tựu trường ấy vẫn không phai nhạt, nó vẫn để lại trong ông bao xúc cảm, nghẹn ngào cùng những dòng suy tư chạy chậm hòa với nhịp đập rộn ràng của con tim.

Mùa thu là mùa khai trường với những cảm xúc nghẹn ngào đến khó tả. Mùa thu thường mang đến cho người ta một cảm giác se se lạnh, một chút hiu quạnh và man mác buồn, và mùa thu cũng là mùa của những suy tư và kí ức. Thật vậy cũng vào khoảng thời gian ấy 30 năm về trước có một cậu bé được mẹ dắt tay đến trường, đó là những kỉ niệm ngọt ngào chẳng thể quên mà cho đến tận bây giờ khi đã trưởng thành cậu vẫn không thể quên, những xúc cảm vẫn đưa tiềm thức cậu trôi dạt về ngày tháng cũ, lòng vẫn bồi hồi, bối rối như ngày đầu tiên.

Truyện ngắn “Tôi đi học” được kể lại dựa theo trí nhớ của nhà văn về ngày tựa trường hôm ấy, tuy đã 30 năm trôi qua thế nhưng các chi tiết truyện vẫn rõ ràng, có trình tự thời gian, câu chuyện được kể lại dựa trên những kí ức đã xảy ra mấy chục năm về trước thế nhưng chúng ta lại cảm nhận được như nó vừa mới diễn ra cách đây không lâu vậy.

Người kể vẫn giữ được mạch truyện, mọi thứ vẫn rất rõ ràng tỉ mỉ từng chi tiết một, từ khi cậu bé được mẹ dắt tay đến trường, nhìn ngắm ngôi trường rộng rãi cho đến khi thầy giáo gọi tên mình và bước vào lớp học. Câu chuyện chẳng phải đơn giản chỉ là kể lại mà còn là nhân vật tự đặt mình vào trong đó, tự mình trôi dạt về quá khứ và để mặc cho những dòng hồi ức đẩy đưa để rồi lòng ông lại thấy bồi hồi, xao xuyến theo.

Tâm trạng của con người có thể thay đổi, bị tác động bởi không gian và thời gian. Thật vậy cứ mỗi mùa thu đến người nghệ sĩ ấy lại trải lòng mình ra để hồi tưởng, để mà sống lại những tháng năm tuổi thơ êm dịu. “Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường…”

“Hàng năm” vốn chỉ một khoảng thời gian mang tính lặp đi lặp lại, cứ mỗi năm vào khoảng thời gian ấy người ta lại nghẹn ngào nhớ về quá khứ ngây dại của mình để rồi thổn thức, bồn chồn. Cuộc sống bộn bề vốn đã mệt mỏi bởi nhớ nhớ quên quên, con người có xu hướng thích những điều mới mẻ, xa lạ mà bỏ quên những điều gần gũi và bình dị với mình thế nhưng trong biển người tấp nập ấy lại có một người năm nào cũng vậy, cứ mỗi độ thu về là trong lòng lại trào dâng cảm xúc, lại vẽ lên trong tim mình ánh lửa nhen nhóm về một thủa đến trường.

Nhưng không phải tự nhiên mà những kí ức ấy lại sống dậy một cách mãnh liệt như vậy trong lòng tác giả, mọi thứ chỉ thực sự bắt đầu khi ông nhìn thấy mấy em nhỏ rụt rè xuất hiện nấp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường để rồi con người mấy chục năm tuổi đời bỗng chốc thu mình lại, tiềm thức hóa thành đứa nhỏ vụng về được mẹ dắt đi trên con đường làng quen thuộc, con đường mòn ấy vốn đã đi nhiều lần, quen thuộc quá đỗi thế nhưng sao lần ấy lại thấy lạ quá, từng bước đi sao lạ lẫm quá, cảnh vật cũng thay đổi đến khác thường. Và chắc hẳn chính cậu bé ấy cũng nhận ra thứ cảm xúc lạ lùng ấy là do trong nhận thức của cậu đã có sự thay đổi, là do hôm nay cậu đi học.

Suy nghĩ của trẻ con thật lạ lùng và ngây thơ biết bao. Vốn chỉ là khoác trên mình bộ quần áo mới thôi thế nhưng lại cảm thấy mình đã lớn, cảm thấy trên mình có một trách nhiệm nặng nề nào đó. Rằng mình đã đi học, từ hôm nay mình đã lớn, sẽ không còn chơi đùa như hồi còn bé, không thể ham chơi nghịch ngợm với lũ bạn như thường ngày. Rồi lại đến khi muốn gánh vác trách nhiệm cầm sách vở của mình nhưng rồi vì hậu đậu nên trách nhiệm cao cả ấy phải nhường lại cho mẹ, vậy thôi mà cậu lại nghĩ “Chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.”

Mọi chuyện trên đời đều diễn ra không theo một quỹ đạo nhất định nào cả và chỉ đến khi con người ta tự mình trải nghiệm, tự cảm nhận mới biết được giá trị của nó. Thật vậy đối với cậu bé ấy cũng vậy, chỉ vài hôm trước khi đi bẫy chim chơi đùa cùng lũ bạn và ghé qua trường và cảm thấy ngôi trường là một thứ gì đó rất xa lạ và “ không có cảm tưởng gì khác là trường cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng”, thế nhưng hôm nay khi mình khoác trên vai bộ áo mới, khi sắp trở thành một phần của ngôi trường và đặt chân vào trong đó cậu mới lại thấy ngôi trường uy nghiêm và vĩ đại đến thế.

Cái ngôi trường xa lạ ngày nào thế nhưng hôm nay cậu lại thấy nó “vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình Hòa Ấp”. Bao nhiêu con người, bao nhiêu cảnh vật đều xa lạ, mọi thứ đều mới toanh khiến cho đứa bé non nớt ấy bỗng chốc cảm thấy lo sợ vẩn vơ để rồi lại bẽn lẽn nép sau lưng người thân như bao cô cậu học trò khác. Nó cũng như bao đứa trẻ ngây dại kia muốn được hòa nhập với ngôi trường, muốn được trở thành một phần của mái nhà rộng lớn ấy, có lẽ vì vậy mà ngay lúc ấy tất cả đều ao ước mình được như những học trò cũ để biết thầy biết lớp khỏi phải rụt rè trước cảnh lạ.

Bối rối, lo âu khiến cho đôi chân cậu khựng lại, cậu chẳng có đủ can đảm để nhấc đôi chân lên sải từng bước dài về phía trước, tim đã đập loạn thành từng hồi, đôi chân run lẩy bẩy nhấc từng bước nặng trịch tiến về phía trước. Và đỉnh điểm của sự hỗn loạn trong cậu là khi nghe ông đốc trường Mĩ Lý gọi tên từng đứa một, dường như lúc ấy cậu đã cảm thấy như tim mình ngừng đập, nặng trịch từng mớ hỗn độn.

Và nỗi lo âu, thấp thỏm ấy khiến cho tâm trạng cậu nặng trĩu, bồn chồi, sợ những thứ xa lạ khiến cho cậu vỡ òa khi phải chia tay mẹ vào lớp học, đôi chân cậu chẳng muốn bước tiếp, đứa trẻ còn e dè cuộc sống trường lớp mới mẻ, chênh vênh, lạc lõng giữa biển người xa lạ khiến cậu đã vỡ òa trong giây phút đầy nghẹn ngào ấy. Nhưng rồi chuyện gì đến sẽ đến và con người không ngoại trừ bất kì một ai đều phải trải qua để trưởng thành, và cuối cùng cậu bé cũng bước vào giờ học đầu tiên của mình.

Cậu bỡ ngỡ, lạ lẫm với mọi thứ, tất cả đều khiến cho cậu tò mò và hứng thú, cậu thấy một mùi hương lạ phảng phất trong lớp học rồi lại thấy những thứ treo trong lớp thật lạ và hay, cứ như thế cậu dần làm quen với môi trường mới của mình, cậu thích nghi với lớp học nhanh đến mức mà cậu chẳng dám tin là thật, cứ thế và rồi đứa bé ấy bắt đầu giờ học đầu tiên của mình, bắt đầu cho một hành trình mới.

    “Tôi đi học” là một truyện ngắn giàu cảm xúc và ý nghĩa, chắc hẳn ai cũng có những ngày đầu tiên bỡ ngỡ và bồn chồn đến thế. Thời gian qua đi khiến cho con người ta bỏ quên nhiều thứ, nhiều điều đã bị lãng quên thế nhưng những kí ức về buổi đầu tiên đến trường thì không thể nào phai nhạt được, nó sẽ theo con người ta đến hết cuộc đời để rồi khi bồi hồi nhớ lại ta lại xao xuyến vì mình cũng đã từng có khoảng thời gian như thế. "Tôi đi học" là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất của Thanh Tịnh viết về những cảm xúc trong trẻo, hồn nhiên trong ngày đầu tiên đến trường.

Bài đăng

Ngữ văn 6 - Bài 8: Viết bài văn trình bày ý kiến về một hiện tượng mà em quan tâm - Kết nối tri thức

Thuyết Minh Về Bài Thơ Đoàn Thuyền Đánh Cá

Ngữ văn 6 - Bài 9: Lẵng quả thông - Chân trời sáng tạo

Cách trả lời thông minh khi bị chửi bị cà khịa

Ngữ văn 6 - Bài 8: Hai loại khác biệt - Kết nối tri thức

Thuyết Trình Về Gia Đình

Em hãy đóng vai là mầm non kể lại cuộc đời mình khi bị một số bạn học sinh cố tình giẫm đạp lên

Ngữ văn 6 - Bài 8: Thực hành đọc: Tiếng cười không muốn nghe - Kết nối tri thức

Thuyết Minh Về Bài Thơ Tiểu Đội Xe Không Kính

Ngữ văn 6 - Bài 8: Bài tập làm văn - Kết nối tri thức

Bài đăng phổ biến từ blog này

Ngữ Văn 6 Bài 6 Đọc: Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam) - Chân trời sáng tạo

Ngữ văn 6 Bài 7: Cây khế - Kết nối tri thức

Cách trả lời thông minh khi bị chửi bị cà khịa

Ngữ văn 6 Bài 7: Vua chích chòe - Kết nối tri thức

Ngữ Văn 6 Bài 6 Đọc: Tuổi thơ tôi (Nguyễn Nhật Ánh) - Chân trời sáng tạo