Ngữ văn 6 - Bài 9: Lẵng quả thông - Chân trời sáng tạo
Ngữ văn 6 - Bài 9: Lẵng quả thông (Công-xơ-tan-tin Gi-ô-rơ-gi-e-vich Pao-tốp-xơ-ki)
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Tên đầy đủ là Công-xơ-tan-tin Gi-ô-rơ-gi-e-vich Pao-tốp-xơ-ki.
- Quê quán: Mát-xcơ-va (Nga).
- Phong cách: Ông có lối viết nhẹ nhàng, giản dị, giàu chất
thơ.
2. Tác phẩm
- Xuất xứ: Trích Chiếc nhẫn bằng thép (1957).
- PTBĐ chính: Tự sự.
- Thể loại: Truyện ngắn.
* Chuẩn bị đọc
Đã bao giờ em nhận được một món quà đặc biệt khiến em nhớ mãi? Hãy chia sẻ trải nghiệm ấy với các bạn.
Trả lời:
- Em đã nhận được
một món quà đặc biệt trong kì nghỉ hè năm ngoái tại quê ngoại. Đó là một hạt
thóc do bác nông dân tặng cho em.
- Vì sinh ra và lớn lên ở thành phố nên đối với em cánh đồng rất xa lạ. Kì nghỉ đó, em về khi đang thu hoạch lúa, em vô cùng thích thú. Em đi chơi cùng các bạn cùng xóm ngoài cánh đồng trải dài đang rất nhộn nhịp như mùa hội. Em được bác nông dân tặng cho một hạt lúa và bảo em mang về trồng thử sẽ quan sát được quá trình cây trưởng thành.
* Trải nghiệm cùng văn bản
1. Điều gì sẽ xảy ra khi Đa-ni đi nghe buổi hòa
nhạc?
Trả lời:
- Khi
Đa-ni đi nghe buổi hòa nhạc thì dàn giao hưởng đã chơi ca khúc mà nhà soạn nhạc
viết tặng cô khi cô mười tám tuổi.
2. Cảm nhận của Đa-ni trong lần đầu tiên nghe
nhạc giao hưởng cho thấy điều gì về tâm hồn cô?
Trả lời:
- Cảm nhận của
Đa-ni khi lần đầu tiên đi nghe nhạc giao hưởng là nó tác động đến cô một cách
kì lạ, tất cả những giai điệu uyển chuyển gợi lên trong Đa-ni những hình ảnh giống
như những giấc mộng.
3. Vì sao Đa-ni lại khóc khi biết khúc nhạc nổi
tiếng là món quà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc viết tặng cô nhân dịp mười tám tuổi?
Trả lời:
- Đa-ni khóc
khi biết đó là món quà nhạc sĩ viết tặng cô nhân dịp mười tám tuổi vì sự cảm động
trước lời hứa của người soạn nhạc sau nhiều năm và giai điệu đó đang nói về cô
của hiện tại cùng với sự biết ơn.
4. Các câu trong ngoặc kép là lời của ai nói với
ai, người nghe có mặt hay vắng mặt?
Trả lời:
- Các câu trong
ngoặc kép là lời của Đa-ni nói với nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc và đó là lời trong
suy nghĩ của cô.
- Nhà soạn nhạc
không có mặt ở đó.
II. Đọc hiểu văn bản
1. Nhân vật Đa-ni
- Xuất thân: Là con gái người gác rừng, tại một khu rừng gần
thành phố Bơ-rơ-gơn.
- Ngoại hình: Xinh xắn, dễ thương.
+ Có đôi bím tóc nhỏ xíu.
+ Khuôn mặt trắng xanh nghiêm nghị.
+ Mặc chiếc áo dài bằng nhung tơ, màu đen.
- Là đứa trẻ nhận được tình yêu thương từ mọi người:
+ Cô chú đưa đi dự buổi hòa nhạc, chọn bộ trang phục nổi bật
và phù hợp nhất.
+ Chính nhà soạn nhạc thiên tài cũng dành hơn một tháng mùa
động giữ lời hứa tặng cô một bản nhạc.
- Diễn biến tâm lí trong buổi hòa nhạc:
+ Đó là lần đầu tiên cô nghe nhạc giao hưởng.
+ Giật mình khi nghe người giới thiệu nhắc đến tên cô.
+ Bồn chồn, xúc động khi biết được bản nhạc này chính là món
quà nhà soạn nhạc tặng mình:
- Lập tức
cau mày.
- Thở một
hơi rất dài đến nỗi ngực đau.
- Ngăn
nước mắt nghẹn ở cổ họng.
- Cúi xuống
và áp mặt vào hai bàn tay.
- Ban đầu
không nghe thấy gì vì lòng đang ào ạt cơn bão.
- Quay
trở lại thực tại, trấn tĩnh lại để cảm nhận bài nhạc.
+ Nhớ đến những hình ảnh, giống như những giấc mộng.
+ Cảm động, biết ơn:
- Khóc,
không giấu cảm xúc.
- Chạy
nhanh ra công viên.
- Tiếc
nuối vì không thể nói lời cảm ơn.
+ Hạnh phúc, vui vẻ nhận ra vẻ đẹp của cuộc sống, trân trọng
cuộc sống:
- Thì thầm
"Hỡi cuộc sống, ta yêu người.".
- Cười
phá lên, mơ to mắt nhìn những ánh đèn trên tàu.
→ Miêu tả diễn biến tâm lí phức tạp.
→ Đa-ni là người có tâm hồn nhạy cảm, nhân hậu và trân
trọng cuộc sống.
2. Món quà của nhà soạn nhạc E-đơ-va Gờ-ríc
- Bản nhạc đặc biệt:
+ Hoàn cảnh: Nhà soạn nhạc thiên tài E-đơ-va Gờ-ríc gặp
Đa-ni khi cô bé đang nhặt thông và hứa tặng cô một món quà thú vị sau 10
năm nữa.
→ Lẵng giỏ thông và Đa-ni chính là nguyên nhân gặp gỡ,
cảm hứng sáng tạo của tác giả.
+ Thời gian thực hiện: Trong hơn một tháng mùa đông.
+ Buổi hòa nhạc:
- Bắt đầu
với tiếng súng đại bác báo hiệu mặt trời lặn. Không ai thắp đèn ở giá nhạc.
- Được
giới thiệu rõ ràng: Là món quà đặc biệt của nhà soạn nhạc dành cho cô bé
Đa-ni.
- Tất cả
những giai điệu uyển chuyển và những tiếng sấm sét đều gợi những hình ảnh
như những giấc mộng, gợi nhắc hình ảnh quê hương Đa-ni:
Tiếng tù và mục đồng trầm bổng buổi sáng sớm, hàng trăm âm thanh của đàn nhạc. Giai điệu lớn dần, ào ào như gió thổi qua những ngọn cây, bứt các lá vàng, lay ngọn cả, phả vào mặt những làn gió mát rượi.
Những con tàu thủy tinh rẽ sóng sủi bọt. Gió thổi và những dây dợ. Âm thanh ấy chuyển thành tiếng chuông rừng chen chúc, thành tiếng chim hót, thành tiếng trẻ con, thành bài hát ca ngợi cô gái,...
→ Liệt kê, điệp từ, so sánh.
→ Thanh âm biến hóa diệu kì, như mở ra cả không gian trước mắt người đọc.
- Ý nghĩa của bản nhạc:
+ Là món quà thể hiện sự yêu thương, quý mến, giữ chữ tín của
nhà soạn nhạc lừng danh cho Đa-ni.
+ Là một kiệt tác nghệ thuật thể hiện tài năng của nhà soạn
nhạc, đem lại nhiều cảm xúc cho người nghe.
+ Là động lực khiến Đa-ni khám phá cuộc đời, yêu cuộc đời và
sống một cuộc đời không uổng phí.
→ Một món quà không nhất thiết phải có giá trị vật chất, món
quà ý nghĩa là món quà được làm tận tâm, đem đến cho con người những giá trị
tinh thần đích thực.
III. Tổng kết
1. Nội dung
Lẵng quả thông kể về câu chuyện món quà của nhà
soạn nhạc E-đơ-va Gờ-ríc dành co Đa-ni vào năm 18 tuổi. Câu chuyện khẳng định giá
trị tinh thần của những món quà cùng cách tặng quà và nhận quà.
2. Nghệ thuật
Truyện ngắn với lối viết rất thơ, kết hợp cùng các biện
pháp tu từ: so sánh, liệt kê, điệp.
* Suy ngẫm và phản hồi
1. Hãy liệt kê những sự việc chính xảy ra với
nhân vật Đa-ni Pơ-đơ-xơn trong đoạn trích.
Trả lời:
- Đa-ni đến nghe hòa nhạc cùng với cô Mac-đa và chú Nin-xơ.
- Cô bé mặc chiếc áo dài bằng nhung tơ màu đen vô cùng xinh
đẹp.
- Buổi hòa nhạc bắt đầu. Lần đầu tiên nghe nhạc giao hưởng
Đa-ni thấy giống như một giấc mộng.
- Người trên sân khấu nói đây là bản nhạc của E-đơ-va Gờ-ric
viết tặng cô Đa-ni Pơ-đơ-xơn thì vô cùng xúc động và khóc.
- Cô đúng dậy chạy ra khỏi công viên và đến bờ biển.
2. Tìm một số chi tiết miêu tả:
Trả lời:
- Ngoại hình của Ða-ni: khuôn mặt trắng xanh nghiêm
nghị và hai bím tóc dài lấp lánh màu vàng.
- Hành động, cảm xúc của Đa-ni trong quá trình lắng nghe bản
nhạc mà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ric viết tặng cô: Đa-ni thở một hơi dài, ngực hơi
đau, cúi xuống và áp mặt vào hai bàn tay, trong lòng ào ạt cơn bão, Đa-ni khóc
không cần giấu ai nữa.
- Hành động, ý nghĩ, tâm trạng Đa-ni sau khi nghe bản nhạc:
Đa-ni đứng dậy và bước nhanh ra khỏi công viên và nghĩ nếu bác ở đây cô sẽ ôm
bác thật chặt, cô đi ra bờ biển và cảm giác về cái đẹp của thế giới đã xâm
chiếm cơ thể cô.
Từ những
chi tiết đó, em có nhận xét gì về nhân vật Đa-ni?
Em thấy Đa-ni là một cô gái xinh xắn, nhạy cảm, nhân hậu.
3. Người kể chuyện đã thể hiện tình cảm gì đổi
với nhân vật Đa-ni? Tìm một số chi tiết chứng minh cho ý kiến của em.
Trả lời:
Người kể chuyện đã thể hiện tình cảm của mình với nhân vật
Đa-ni khi cho người đọc thấy cô là người có tâm hồn trong sáng. Khi nghe thấy bản
nhạc cô bé nghĩ ngay đến quê hương của mình, khu rừng của cô, những ngọn núi, những
tiếng tù và, tiếng sóng biển ào ạt, tiếng chim hót,...
4. Câu chuyện này viết về đề tài gì?
Câu chuyện viết về vẻ đẹp trong cuộc sống.
5. Em hãy nêu chủ đề truyện.
Chủ đề của truyện là cách trao và nhận những món quà
trong cuộc sống.
6. Món quà mà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ric tặng Đa-ni
có ý nghĩa như thế nào đối với cô?
Trả lời:
Món quà có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cô bé vì nó giúp
cô bé thêm yêu cuộc sống này hơn và cảm nhận cuộc sống này vô cùng tươi đẹp như
bản nhạc ông viết tặng cho cô bé.
7. Từ câu chuyện về món quà mà Đa-ni nhận được,
em có suy nghĩ gì về cách cho và nhận quà?
Trả lời:
Từ câu chuyện, em nhận ra rằng món quà giá trị như thế nào không quan trọng bằng cách người cho quà và cách nhận.
